Populli i Kroacisë kishte disa arsye për të festuar në mesnatën e 1 janarit 2023. Ata, natyrisht, po e pritën vitin e ri në mënyrë tradicionale dhe plot gjallëri. Përveç kësaj, ata ishin gjithashtu jashtëzakonisht të lumtur që pas 10 vitesh anëtarësim në BE, Kroacia më në fund ishte pranuar në zonën Shengen. Më në fund ata mund të udhëtonin jashtë vendit pa pasur nevojë të kalonin kontrolle të lodhshme pasaportash në kufijtë tokësorë me Slloveninë dhe Hungarinë dhe në kufirin detar me Italinë. Disa komentues shprehën mendimin se vendi më në fund kishte mbërritur me të vërtetë në Bashkimin Europian.
Një ndryshim tjetër ndodhi gjithashtu më 1 janar, një ndryshim që tërhoqi më pak vëmendje: Kroacia u bë anëtare e eurozonës. Kjo u regjistrua, në pjesën më të madhe, me ngritjen e shpatullave dhe ndonjëherë me skepticizëm. Kuna, e cila ishte monedha e pavarësisë që nga vitet 1990, u vjetrua dhe euro u prezantua.
Kroacia ka një nga normat më të larta të inflacionit në BE – 8.3% në qershor 2023. Vendi ka të ardhura mesatare vjetore neto prej pak më pak se 11,000 euro, duke e vendosur atë në fund të tabelës. Ish-ministri i ekonomisë Goranko Fizuliç tha se problemi i Kroacisë ishte një hendek i madh i të ardhurave, një strukturë e pafavorshme ekonomike dhe një organ politik tepër i shtrenjtë.
Nga njëra anë, Kroacia ka TVSH-në e dytë më të lartë në BE 25%, njësoj si në Danimarkë apo Suedi, e cila, tha ai, përdoret kryesisht për financimin e aparatit të fryrë të shtetit. Nga ana tjetër, prodhon vetëm pak mallra të eksportueshme.
Shumica e parave të Kroacisë vijnë nga turizmi. Dhe, në këtë sektor, çmimet janë të përshtatura për pushuesit nga Gjermania, Italia dhe Austria – të gjitha vendet ku njerëzit kanë fuqi blerëse shumë më të lartë. “Në vendet ku turizmi luan një rol të rëndësishëm, çmimet janë rritur,” tha Fizulic. “Por kjo nuk do të ishte ndryshe nëse do të kishim ende kunën në vend të euros.”
Fizulic e sheh hyrjen e Kroacisë në eurozonë si një sukses. “Kushdo që ka marrëdhënie me vende të tjera, qoftë në biznes apo në turizëm, e di se sa para janë kursyer tani që nuk ka më asnjë këmbim valutor apo luhatje të kursit të këmbimit. Udhëtimi është gjithashtu shumë më i lehtë dhe më i lirë kur nuk keni nevojë të ndryshoni kuna gjatë gjithë kohës. Dhe është gjithashtu e rëndësishme psikologjikisht: ne tani kemi një monedhë që është e sigurt dhe e qëndrueshme dhe nuk kemi më nevojë për një monedhë rezervë.”
Kjo është arsyeja pse euro është bërë e pranuar në Kroaci, tha Fizulic. “Sot nuk ka njeri që do të thoshte se euro nuk duhej futur, tha ai, “as edhe ata që ishin shumë të zëshëm kundër saj në fillim.”
/ SCAN
