NECP-të janë një bllok themelor ndërtimor në arkitekturën e politikës klimatike të BE-së, sepse ato parashtrojnë specifikat se si secili vend planifikon të arrijë qëllimet kolektive për të cilat është rënë dakord në nivel evropian.
Vetëm tre vende të BE-së – Spanja, Kroacia dhe Sllovenia – kanë përmbushur afatin vjetor të BE-së më 30 qershor për të paraqitur planet e tyre të përditësuara kombëtare të energjisë dhe klimës, thonë aktivistët.
Por tashmë është e qartë se vendet anëtare të Europës Qendrore dhe Lindore nuk po përmbushin pritjet e BE-së, sipas një raporti të ri nga CEE Bankwatch Network, një grup ombrellë jeshile.
Raportet e progresit të NECP “nuk janë marrë gjithmonë seriozisht në disa vende, si Sllovakia, ku mungojnë të dhënat”, thotë raporti. Dhe me shpërthimin e luftës në Ukrainë, shumë prej tyre janë kthyer në zakonet e vjetra duke mbështetur konsumin e gazit dhe qymyrit në vend të burimeve të rinovueshme.
“Kjo prirje është veçanërisht e dukshme në vendet e Europës Qendrore dhe Lindore, ku janë marrë masa për të ngadalësuar tranzicionin nga karburantet fosile, për të rikthyer në angazhimet e mëparshme apo edhe për të rikarbonizuar de facto ekonominë”, thuhet në raport.
Studimi i CEE Bankwatch i bën jehonë paralajmërimeve nga Gjykata Evropiane e Audituesve (ECA), e cila lëshoi një raport në fillim të kësaj jave duke thënë se vendet e BE-së kishin paraqitur vetëm plane të paqarta për të dekarbonizuar ekonominë e tyre dhe rrezikonin të humbnin qëllimet e tyre kolektive të klimës.
Rreziku është që i gjithë procesi i NECP të përfundojë të jetë thjesht një “ushtrim i kutisë” për vendet anëtare të BE-së Lindore, paralajmëron CEE Bankwatch.
Kjo nuk është befasi për Klaus-Dieter Borchardt dhe Christopher Jones, dy ish-zyrtarë të lartë në drejtorinë e energjisë të Komisionit Evropian, të cilët tani janë me firmën konsulente Baker McKenzie në Bruksel.
“Ne të gjithë e dinim se arritja e objektivave të Marrëveshjes së Gjelbër 2030 do të ishte sfiduese,” thanë Jones dhe Borchardt në komentet e dërguara me email për EURACTIV.
“Megjithatë, ka një numër në rritje të indikacioneve shqetësuese se ne jemi larg nga të qenit në rrugën e duhur për t’i arritur ato,” shtuan ata. “Jo vetëm dokumenti i Bankës Qendrore të Evropës Qendrore, por edhe Raporti i Gjykatës së Auditorëve të së hënës, hedh dyshime se ne jemi në rrugën e duhur, edhe me Planet Kombëtare të Energjisë dhe Klimës të rishikuara”, thanë dy ish-zyrtarët.
Për shembull, autoritetet hungareze i janë përgjigjur krizës energjetike të vitit 2022 duke rritur prodhimin vendas të lëndëve djegëse fosile dhe duke vonuar heqjen e energjisë së qymyrit, thuhet në raportin e CEE Bankwatch. Në Bullgari, angazhimet e mëparshme për të dekarbonizuar sektorin e energjisë mund të anulohen gjithashtu, shton ai.
SCAN
