PËR BULGARINË MË I RËNDËSISHËM “PROTOKOLLI DYPALËSH”
Propozimi francez për zgjidhjen e kontestit midis Bullgarisë dhe RMV-së, përbëhet nga tre elemente të pavarura që mund t`I japin përgjigje pyetjes nëse RMV-ja është e gatshme të nis negociatat për anëtarësim në BE – shkruajnë mediat bullgare.
Me dokumentin e parë, draft-konkluzionet e Këshillit, thuhet se tema “marrëdhëniet dypalëshe Shkup – Sofje” do të jenë pjesë e procesit negociues. Ky document, si dhe dokumenti I dytë, korniza negociuese, kanë të bëjnë me të tretin – dokumentin kyc, protokollin dypalësh, ku asgjë nuk ka franceze dhe është prodhim I plotë I marrëveshjes midis MPJ-ve të dy vendeve – shkruan BGNES. Në fakt bëhet fjalë për udhërrëfyessin me angazhime konkrete dhe hapa që Shkupi duhet t`I plotësojë që Bullgaria ta heq veton.
Në 8 faqe dhe I ndarë në katër kapituj dhe me fokusimin në Komisionin Historik është protokolli dypalësh I përgatitur nga dy Ministritë për Punë të Jashtme, kurse konform propozimit francez do të bëhet element kyc në kornizën negociuese për anëtarësim në BE.
Parashihet që menjëherë në ueb-faqet e dy qeverive të publikohet ajo që është dakorduar në komisionin, duke llogaritur edhe për Car Samoilin dhe teksti të jetë I shkruar në tabelë para Kalasë së Samoilit dhe në librin e historisë për klasën e VII-të, kurse parashihet që qeveritë ta inkurajojnë Komisionin ta përfundojë kontrollimin për mesjetën në afat prej një viti. Parashihen 8 – 10 takime për historianët gjatë një viti, kurse të gjitha rezultatet të publikohen në afat prej 6 muajsh, kurse në librat shkollor të hyjnë më së voni në vitin shkollor 2024-2025.
Në pjesën për “gjuhën e urrejtjes” parashihet që të dyja palët të denoncojnë në MPJ-të, Ministria menjëherë të merr aksione, mes tjerash, edhe për mbishkrime në ndërtesa publike dhe përmendore, teskte të librave shkollor dhe programe mësimore dhe në media duke llogaritur këtu edhe rrjetet sociale.
Në document ka edhe një pjesë për Rehabilitimin e viktimave të Komunizmit, ku parashihet që në afat prej një viti të bëhen të kapshmë të gjitha arkivat e policisë, kundërzbulimit civil dhe ushtarak nga viti 1945 deri në 1991.
Me protokollin parashihet obligimi që RMV-ja të ndërmerr masa për të siguruar qasje efektive për të drejta të barabarta, mbrojtje nga diskriminimi dhe mbrojtjen e kulturës dhe identitetit të komunitetit bullgar në RMV.
Në fund të draft-protokollit dypalësh, që duhet të nënshkruhet në komisionin ndërqeveritar nga Kryeministrat e dy vendeve, thueht se do të nënshkruhet konform klauzolës gjuhësore, respektivisht në gjuhën bullgare dhe maqedonase, konform Kushtetutës së dy vendeve. /KlanMacedonia/
