Sipas hulumtimeve më të fundit, 4.5 milionë britanikë përdorin vape tani çdo ditë ose herë pas here. Ky zakon po bëhet veçanërisht i popullarizuar tek të rinjtë. 15 përqind e 16-24-vjeçarëve në Mbretërinë e Bashkuar, nga 11.1 për qind sa ishin në vitin 2021. Por ndërsa pranojnë se pirja e vape është më e sigurt se pirja e duhanit, kirurgu i gjirit, profesor Kefah Mokbel, po shqetësohet gjithnjë e më shumë për rreziqet e mundshme shëndetësore, përcjell Reporteri.net.
Pra, a duhet të shqetësoheni vaping?
Profesori Mokbel kur operon ndonjë pacient që pi vape, i kërkon të mos konsumojë atë disa javë para operacionit.
“Kur bëhet fjalë për çështjet mjekësore, kolegët e mi dhe unë i trajtojmë njerëzit që pinë vape ashtu siç i trajtojmë duhanpirësit – ne e dimë se vape ka një efekt fiziologjik negativ në trup”, tha profesori Mokbel për Mail+.
Nikotina në një “avull” rrit rrahjet e zemrës, rrit presionin e gjakut dhe ngushtimin e enëve të gjakut, të cilat të gjitha rrisin rrezikun e shërimit të dobët të plagëve pas operacionit.
“Njerëzit që pinë vape gjithashtu kanë shkallë më të lartë të komplikimeve me probleme të tilla si pneumonia dhe tromboza, që çojnë në mpiksje të rrezikshme gjaku – kështu që nëse dikush pi rregullisht, ne i themi që të heqë dorë për të përmirësuar rezultatin.”
Ndërsa pranojnë se vaping është më i sigurt se pirja e duhanit, profesori Mokbel dhe ekspertë të tjerë po shqetësohen gjithnjë e më shumë për rreziqet e mundshme shëndetësore.
“Nuk kam asnjë dyshim në mendjen time se e-cigaret janë më të dëmshme se sa është pranuar deri tani – pyetja është, sa të dëmshme?” pyet profesori Mokbel, i cili është i vendosur në Spitalin NHS të St George në Londër .
“Duke ditur rreziqet shëndetësore të vaping, më duket dëshpëruese që kaq shumë të rinj po fillojnë të pinëvape jo sepse janë duhanpirës që përpiqen ta lënë duhanin, por sepse e shohin atë në mediat sociale dhe mendojnë se është e mirë”, shton profesori Mokbel.
Një raport i vitit 2015 nga Public Health England deklaroi se vaping është 95 për qind më pak i dëmshëm se pirja e duhanit, qeveria tani është mjaft e shqetësuar se po planifikon të ndalojë shitjen e vape për fëmijët nën 18 vjeç.
Vapat janë pajisje elektronike që ngrohin lëngun (i njohur edhe si ‘lëng elektronik’), i cili zakonisht përmban nikotinë, aromatizues dhe agjentë trashësues, duke e kthyer atë në një aerosol që thithni.
A mundet vape ta ngadalësojë trurin tuaj?
Shumica e njerëzve përdorin vape që përmbajnë nikotinë (megjithëse mund të merrni versione pa nikotinë) të cilat aktivizojnë receptorët në të gjithë sistemin nervor, duke përfshirë ata në tru që ndikojnë në çlirimin e dopaminës, të dërguarit kimik të ndjenjës së mirë. Kjo mund të ndodhë brenda vetëm disa sekondave nga thithja e parë dhe me kalimin e kohës ky reagim mund të çojë në varësi.Kirurgu i Përgjithshëm i SHBA-së ka folur se si ekspozimi ndaj nikotinës gjatë adoleshencës duket se ndryshon strukturën dhe funksionin e trurit në zhvillim.
Ata që përdorin vape raportojnë të njëjtat probleme njohëse – si humbja e kujtesës dhe humbja e përqendrimit – siç shihet te duhanpirësit, sipas një studimi të vitit 2020 të botuar në revistën PLOS One, i cili shqyrtoi të dhënat nga mbi 886,000 të rritur.
Por disa ekspertë nuk janë të bindur: për shembull, Clive Bates, një ish-drejtor i ASH, ka thënë se provat se nikotina ndikon në trurin e njeriut ‘vjen vetëm nga disa studime të brejtësve’ dhe se ‘truri i brejtësve nuk ofron një përfaqësues i besueshëm për trurin e njeriut’.
Paralajmërimi i mjekut të zemrës
Nikotina në vape mund të rrisë rrahjet e zemrës tuaj në minuta – por mund të ketë edhe efekte afatgjata.
Të rriturit që përdornin rregullisht cigare elektronike dolën dukshëm më keq në testimin e stresit të ushtrimeve – ku të bëjnë të ecësh/vraposh në një makinë duke kontrolluar rrahjet e zemrës dhe frymëmarrjen etj – sesa njerëzit që nuk përdornin asnjë produkt nikotine, sipas hulumtimit të paraqitur në Konferenën e Shoqatës Amerikane të Zemrës në 2022.
Personat që përdornin vape gjithashtu treguan shenja të mosfunksionimit të zemrës dhe enëve të gjakut.
Frika nga kanceri
Fishekët e vape përmbajnë më shumë se 500 kimikate, shumica e tyre kancerogjene, sipas një studimi të vitit 2020 të botuar në revistën Toxics.
Këto kimikate përfshinin formaldehidin, acetaldehidin, benzenin, toluenin, etilbenzenin dhe ksilenin.
“Formaldehidi njihet si kancerogjen i klasit 1”, thotë profesori Mokbel.
