Për një muaj humbëm në zjarre më tepër se 400 ha edhe atë sipërfaqet më mëdhaja në vetëm 2 incidente, prej të cilave me zjarrin mbi fshatin Sellcë u përballëm gati gjashtë ditë.
Raste të këtilla në Malin Sharr deri më tani nuk janë regjistruar. Prej fillimit të Prillit deri para disa ditëve kishim temperatura verore, vegjetacioni ende nuk kishte gjethëruar, ndërsa sot kemi borë. Dimri është më i shkurtër, ndërsa vera është më e gjatë dhe është simptomatike që zjarret ndodhin me intensitet më të madh dhe më shpesh.
Është e qartë se kushtet ndryshojnë dhe për tu përballur me ekstreme të tilla nuk kemi model pasi që mbështetemi në përvoja. Institucioni Publik Parku Kombëtar Mali Sharr është një institucion relativisht i ri dhe që nga fillimet është koha e duhur për tu përshtatur, jo vetëm për tu fokusuar në përvojat e deritashme por edhe të fokusohemi në atë që mund të ndodhë.
Shërbimi Pyjor i Shteteve të Bashkuara të Amerikës ka më shumë se 100 vjet përvojë me përballjen e zjarreve në pyje dhe në Malin Sharr janë gati një javë. Grup ekspertësh na ndihmojnë për vendosur një sistem efikas për tu përballur me zjarret në teritorin e Parkut duke përgatitur një plan për tu përballur me zjarret dhe trajnim intenziv teorik dhe praktik për të gjithë të punësuarit. Trajnimi ka të bëj me trjatimin protokolar gjatë incidenteve, deri te planifikimi dhe taktika për tu përballur me zjarret në hapësira të hapura, komunikimi, përdorimi i mjeteve, ndjekjen e parashikimit të motit si dhe siguria gjatë punës. Në trajnim morën pjesë përfaqësues nga QMK, DMSH si dhe Njësiti terrritorial kundër zjarreve nga Gostivari si dhe disa banorë vendas vullnetar me qëllim të forcimit të qasjes ndërinstitucionale gjatë përballjes me katastrofa të këtilla. Sot është pjesa e fundit praktike e trajnimit. Nëpërmjet taktikave për vendosjen e një linje direkte ose indirekte për tu përballur me zjarret, ushtrojmë dhe diskutojmë skenare të mundëshme për tu përballur me zjarret, në lloje të ndryshme të vegjetacioneve dhe topgrafive.
Bashkëpunime të këtilla dhe komunikimi në kushte të qeta dhe jo në kushte krize, janë e një rëndësie të veçantë për afrimin e qëndrimeve dhe për intervenim të mundëshm të përbashkët në të ardhmen. Theks të veçantë u vendos në nevojën për edukim dhe parandalim andaj në të ardhmen do të kemi qasje të përbashkët institucionale, ndaj ju rikujtojmë edhe një herë se ndezja e zjarrit është sjellje e paligjshme dhe e papërgjegjshme.
Me ndihmën e disa donatorëve të ndryshëm, kapacitetet tona institucionale janë duke u përmisuar. Kështu edhe donacioni i fundit, pompa dhe dhjetë komplete veshje zjarrëfikësish, vegla dore dhe një fryrëse ajri të donuara nga OSBE –ja janë e një rëndësie të madhe për përballje më efikase dhe më të sigurt me zjarret.
Ekosistemet pyjore ofrojnë shërbime për natyrën dhe shoqërinë, rregullojnë klimën përmes thithjes së karbonit, mbështesin biodiversitetin dhe habitatet, rregullojnë ujrat dhe
parandalojnë vërshimet dhe erozionet, sigurojnë resurse si lëndë drusore dhe bimë mjekësore, mundësi për rekreacion, vlera kulturore, shpirtërore, kontribojnë në cilësinë e ajrit dhe ujit.
Me zjarret, pyjet humbasin të gjitha këto funksionet e gjithëdobishme dhe herët a vonë kjo humbje rezulton me fatkeqësi. Megjithëse theksi primar zakonisht vihet në furnizimin me dru zjarri, banorët më të moshuar janë të vetëdijshëm se për shkak të specifikave të terrenit, roli më i rëndësishëm i pyjeve të Malit Sharr është mbrojtja e popullatës. Pikërisht për këtë edhe Ligji për Pyjet rregullon saktësisht çështjen e ruajtjes së pyjeve. Personat juridikë dhe fizikë që kryejnë veprimtari në pyll janë të obliguar të marrin masa për mbrojtjen e pyjeve nga zjarret në pyje. Ne si institucion, në zjarrin mbi fshatin Sellcë, kemi shteruar të gjitha kapacitetet njerëzore dhe kemi shpenzuar mbi 80,000 denarë burime materiale për t ‘u përballuar me zjarrin. Dëmet e masës së humbur drusore dhe bimësive tjera nuk janë llogaritur akoma. Këtu aspak nuk janë llogaritur shpenzimet e institucioneve të tjera shtetërore, sidomos ato që lidhen me fluturimin e helikopterëve. Për fat të keq, këtu duhet të theksojmë se megjithëse shumica e zjarreve ndodhin pranë vendbanimeve dhe pronave private, me vetëm disa përjashtime, vendasit dhe pronarët kanë dalë për të mbrojtur pyjet nga zjarret.
Sipas ligjit për pyjet gjithashtu, personat fizikë që kanë shkaktuar zjarr në pyll janë të detyruar të kompensojnë dëmin e shkaktuar nga zjarri në pyll pronarit të pyllit privat (të fqinjit) ose Institucionit Publik Parku Kombëtar Mali Sharr si subjekt që administron pyjet shtetërore të Malit Sharr.
Për fat të keq, autorët janë shumë të vështirë për tu kapur dhe provuar krimi, por në këto zjarre kanë pësuar hapësira të mëdha të pronave private. Për ate, ne shpresojmë që bashkësitë lokale do të kyçen në përpjekjet e institucioneve dhe të veprojnë si korrigjues i praktikave të banorëve. Po, është e vërtetë që praktikat tradicionale të pastrimit të mbeturinave ishin përmes djegies, por kjo ishte në kohë tjetër kur në mënyrë më të mirëfilltë janë punuar sipërfaqet, ato nuk ishin të tejmbushura dhe në fund të fundit kushtet klimatike ishin tjera. Tani është koha të zgjohemi dhe të përshtatemi, që nga niveli individiual deri te ai institucional.
Rikujtojmë, është e ndaluar ndezja e zjarrit në hapësirë të hapur në pyll dhe në tokë tjetër në distancë prej të paktën 200 metrash nga skaji i pyllit, por si përjashtim mund të ndizet zjarr në kushte dhe në vende që do të përcaktohen dhe shënohen nga IPPK Mali Sharr.
