Serbia eksportoi më shumë se 8 milionë dollarë armë në Izrael në korrik, që përkon me pesë fluturime ushtarake izraelite nga Beogradi në një bazë ajrore pranë Be’er Sheva, ndërsa vendi ballkanik vazhdoi të injoronte shqetësimet për krimet e luftës kundër civilëve palestinezë në Gaza.
Sipas të dhënave doganore nga portali që konsolidon të dhënat e biznesit serb, Yugoimport-SDPR eksportoi armë dhe/ose municione në Izrael në vlerë pak më shumë se 7.3 milionë euro në korrik, që është vlera totale e eksporteve të armëve/municioneve serbe në vend në vitin 2024. , në 23.1 milionë euro, shkruan Hareetz.
Dërgesat në korrik përkonin me pesë fluturime ushtarake izraelite të identifikuara nga BIRN/Haaretz nga aeroporti Nikola Tesla i Beogradit në bazën ajrore të Izraelit Nevatim.
BIRN/Haaretz identifikoi më parë gjashtë fluturime ushtarake izraelite midis dy qyteteve këtë vit përmes faqeve të internetit të gjurmimit të fluturimeve me burim të hapur.
Të paktën 15 fluturime janë kryer në Izrael nga Beogradi dhe qyteti jugor i Nishit që nga dhjetori 2023, duke e vendosur Serbinë ndër vendet kryesore të origjinës për fluturimet e armëve që kanë zbritur në bazën ajrore Nevatim që nga fillimi i luftës.
Llogaritja bazohet në të dhënat me burim të hapur të mbledhura nga Haaretz gjatë 11 muajve të fundit. Transporti ajror i paprecedentë, i cili përfshinte më shumë se 230 avionë mallrash, dërgoi armë kryesisht nga rezervat strategjike ushtarake të Shteteve të Bashkuara në mbarë botën.
Më 15 gusht, Komisioneri i Lartë i OKB-së për të Drejtat e Njeriut, Volker Turk, tha për situatën në Gaza: “Kjo situatë e paimagjinueshme është kryesisht rezultat i dështimit të vazhdueshëm të Forcave të Mbrojtjes izraelite për t’iu përmbajtur rregullave të luftës.
“Mesatarisht, rreth 130 njerëz janë vrarë çdo ditë në Gaza në 10 muajt e fundit. Shkalla e shkatërrimit të shtëpive, spitaleve, shkollave dhe vendeve të adhurimit nga ushtria izraelite është thellësisht tronditëse,” tha Turk.
Pesë fluturime korriku u zhvilluan në dy ditë. Dy fluturime u kryen më 21 korrik nga një aeroplan mallrash izraelit që fluturonte në emër të Forcave Ajrore nga Beogradi për në Bazën Ajrore Nevatim; Të nesërmen, tre aeroplanë të ndryshëm Lockheed C130 të Forcave Ajrore izraelite – numrat serial 545, 663 dhe 667 – u ulën në Beograd dhe u kthyen shpejt në Nevatim.
BIRN/Haaretz identifikoi tre fluturime të tjera të avionëve luftarakë izraelitë në gusht, nga Beogradi dhe Nishi në Nevatim, por këta gazetarë nuk ishin në gjendje të identifikonin të dhënat përkatëse për eksportet e armëve/municioneve.
Të gjitha shitjet e armëve serbe për Izraelin këtë vit erdhën pasi Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë, gjykata më e lartë e OKB-së, urdhëroi Izraelin më 26 janar të parandalojë forcat e tij nga kryerja ose nxitja e akteve të gjenocidit kundër palestinezëve, në përgjigje të një padie për gjenocid të ngritur nga Afrika e Jugut. kundër Izraelit. Një vendim përfundimtar nëse Izraeli ka kryer vërtet gjenocid në Gaza mund të marrë vite.
Më 5 prill, Këshilli i OKB-së për të Drejtat e Njeriut miratoi një thirrje “për t’i dhënë fund shitjes, transferimit dhe devijimit të armëve, municioneve dhe pajisjeve të tjera ushtarake në Izrael… për të parandaluar shkeljet e mëtejshme të ligjit ndërkombëtar humanitar dhe shkeljet dhe abuzimet e të drejtave të njeriut. “
Dhe më 20 maj, kryeprokurori i Gjykatës Ndërkombëtare Penale në Hagë aplikoi në gjykatë për një urdhër arresti kundër kryeministrit Benjamin Netanyahu dhe ministrit të Mbrojtjes Yoav Gallant me akuza për krime lufte dhe krime kundër njerëzimit.
Së fundmi, më 20 qershor, ekspertët e OKB-së u bënë thirrje vendeve dhe kompanive që të ndalojnë transferimet e armëve dhe municioneve në Izrael, duke thënë se ato mund të “paraqesin shkelje serioze të të drejtave të njeriut dhe të drejtës ndërkombëtare humanitare dhe të rrezikojnë bashkëpunimin e shtetit në krimet ndërkombëtare, përfshirë gjenocidin”. .
Tashmë atëherë, muajin pasardhës, Serbia i dorëzoi Izraelit pajisje luftarake me vlerë 7.3 milionë euro.
Qeveria serbe nuk ka komentuar ende për përmbajtjen e dërgesave dhe më 8 mars, Ministria Serbe e Tregtisë refuzoi kërkesën e BIRN-it për akses në informacion për të specifikuar se kur janë lëshuar lejet e eksportit dhe çfarë lloji armësh janë dorëzuar, duke deklaruar informacionin ” rreptësisht konfidenciale”.
Në një intervistë në gusht me Jerusalem Post, Ministri i Jashtëm serb Marko Gjuriq refuzoi të komentojë gjetjet e Haaretz/BIRN dhe nëse dërgesat e armëve përfaqësojnë politikën zyrtare të shtetit.
“Serbia gjithmonë do të bëjë thirrje për t’i dhënë fund dhunës dhe për t’i dhënë fund vuajtjeve njerëzore, si dhe do të mbështesë një zgjidhje paqësore, të negociuar, për të cilën do të bihet dakord reciprokisht nga të gjitha palët e përfshira”, tha Gjuriq.
Në shkurt, javë pas dërgesës së parë të armëve, presidenti serb Aleksandar Vuçiç dhe Netanyahu folën me telefon. Në një postim në Instagram, Vuçiq ka thënë se kanë diskutuar për “përmirësimin e mëtejshëm të marrëdhënieve dypalëshe”.
Netanyahu shkroi në Twitter:
“Vuçiq është një mik i vërtetë i Izraelit. Unë shpreha mirënjohjen time për mbështetjen e tij të palëkundur, si me fjalë ashtu edhe me vepra.”
Ambasadori i Izraelit në Serbi tha kohët e fundit se Izraeli nuk e njeh gjenocidin e kryer nga serbët ndaj myslimanëve në BiH dhe Izraeli nuk mori pjesë në votimin e OKB-së për vendosjen e një dite ndërkombëtare përkujtimi për gjenocidin në Srebrenicë.
