Hetuesit doganorë gjermanë kanë sekuestruar sasi të mëdha të drogës kaptagon pranë qytetit të Aachen. Transporti 300 kilogramësh mendohet të jetë me vlerë mbi 60 milionë euro (65.7 milionë dollarë) dhe është kapja më e madhe e drogës kaptagon në Gjermani deri më sot. Kaptagon, i njohur zakonisht si “kokaina e të varfërve”, është shfaqur si droga e zgjedhur midis të rinjve në të gjithë Lindjen e Mesme dhe Afrikën e Veriut. Kjo kapje e fundit në Gjermani tregon se droga mund të jetë më e zakonshme në vendet evropiane sesa mendohej më parë.
Kaptagoni u bë i paligjshëm në vitin 1986 në shumicën e vendeve dhe u ndërpre në tregjet mjekësore. Megjithatë, një version i paligjshëm i kaptagon-it u shfaq në Evropën Lindore dhe Lindjen e Mesme në fillim të viteve 2000.
Çfarë është kaptagon?
Kaptagon është një drogë sintetike, e prodhuar fillimisht në Gjermani në vitet 1960 dhe 1970, ku kishte për qëllim trajtimin e çrregullimeve të mungesës së vëmendjes. Përdorimi i kaptagonit është i përhapur tek të rinjtë në Lindjen e Mesme, më së shpeshti si një drogë për festa. Raportet sugjerojnë gjithashtu se luftëtarët në konfliktin sirian përdorin zakonisht drogën për të rritur performancën luftarake dhe për të reduktuar lodhjen. Pilula përmban fenetilinë, një amfetaminë sintetike, kafeinë dhe stimulues të tjerë. Fenetilina metabolizohet nga trupi në dy molekula: amfetamina dhe teofilina, të cilat të dyja janë stimuluese.
Sa varësi krijon kaptagoni?
Efektet e saj në sistemin nervor janë të ngjashme me amfetaminën. Si një psikostimulant, kaptagoni mund të shkaktojë eufori, rritje të zgjimit dhe rritje të performancës fizike dhe mendore. Megjithatë, përdorimi i rëndë mbart rreziqe të humbjes së funksioneve konjektive dhe defekteve kardiovaskulare. Mund edhe të krijojë varësi. Një çështje kryesore është se disa nga pilulat që prodhohen në laboratorë të paligjshëm përmbajnë sasi të larta fenetiline. Përbërja e kaptagon-it të sotëm mund të ndryshojë shumë, dhe mungesa e informacionit rrit rrezikun që ato të përmbajnë kimikate toksike.
Ku prodhohet kaptagoni?
Siria është bërë prodhuesi dhe eksportuesi më i madh i kaptagon-it gjatë dekadës së fundit, duke bërë që ekspertët ta quajnë atë narko-shteti i Lindjes së Mesme. Një deklaratë e qeverisë së Mbretërisë së Bashkuar vlerësoi se 80% e kaptagon-it në botë prodhohet në Siri. Popullariteti i kaptagon-it u rrit shumë në Siri pas protestave të Pranverës Arabe të vitit 2011. Raportet investigative nga mediat kryesore si BBC kanë zbuluar se si industria siriane e drogës lehtëson të gjitha fazat e prodhimit dhe kontrabandës së kaptagon-it. Presidenti sirian Bashar Assad ka mohuar çdo përpjekje të organizuar nga qeveria e tij për të përfituar nga droga.
Me sanksione të ashpra ndërkombëtare të vendosura që nga shpërthimi i luftës civile siriane në vitin 2011, kaptagon është bërë një mjet shpëtimi ekonomik për qeverinë siriane. Vetëm në vitin 2021, tregtia e drogës kaptagon kishte një vlerë prej 5.35 miliardë euro në Siri. Droga eksportohet kryesisht në vendet e Gjirit dhe fqinjët e Irakut dhe Jordanisë, shpesh i fshehur në produkte si drithërat dhe frutat. Hezbollahu në Liban, një aleat i ngushtë i regjimit të Asadit, thuhet se është gjithashtu një prodhues i madh i drogës.
Ku eksportohet kaptagoni?
Kaptagoni është bërë një shqetësim i madh për vendet në Lindjen e Mesme si Jordania, Arabia Saudite dhe Emiratet e Bashkuara Arabe. Të gjitha vendet përreth kanë ligje të rrepta kundër drogës, me dënime të ashpra për ata që kapen duke treguar. Megjithatë, kaptagoni ende kontrabandohet në sasi të mëdha nga Siria dhe Libani. Jordania është një lojtar serioz në luftën për të frenuar tregtinë e paligjshme.
Ministri i Jashtëm i vendit, Ayman Safadi, njoftoi në korrik se më shumë se 65 milionë pilula kaptagoni ishin sekuestruar gjatë dy viteve të fundit. Ushtria jordaneze thuhet se ka krijuar një politikë “qëlloni për të vrarë” kundër kontrabandistëve të drogës përgjatë kufirit të saj me Sirinë. Në gusht 2022, autoritetet saudite kapën mbi 46 milionë pilula që kontrabandoheshin në një ngarkesë mielli që kalonte përmes Portit të Thatë të Riadit.
A po përhapet kaptagon diku tjetër?
Statistika të besueshme mbi përdorimin e kaptagon-it nuk ekzistojnë dhe autoritetet mbeten të verbëra ndaj përhapjes së drogës në të gjithë botën. Megjithatë, ka rritje të shqetësimeve se kaptagoni po bëhet gjithnjë e më shumë një problem për vendet evropiane. Një raport i fundit nga Qendra Evropiane e Monitorimit për Drogën dhe Varësinë nga Drogat (EMCDDA) sugjeron se Evropa mund të bëhet një zonë kryesore e transportit për kaptagon-in me destinacion Lindjen e Mesme. Kapja e fundit në Gjermani i jep besueshmëri raportit.
Raporti thotë se rreth 127 milionë tableta (1773 kilogramë) të drogës thuhet se janë sekuestruar nga vendet anëtare të BE-së nga viti 2018 deri në 2023. Sekuestrimi më i madh prej 84 milionë tabletash ishte në Salerno, Itali, në vitin 2020.
Kaptagoni thuhet se prodhohet gjithashtu në BE, kryesisht në laboratorë të paligjshëm në Holandë. Droga prodhohet më së shpeshti nga pluhuri i amfetaminës.
Raporti i EMCDDA nënvizon gjithashtu nevojën për veprim të koordinuar të BE-së për të trajtuar prodhimin e kaptagonit brenda BE-së dhe për të parandaluar përdorimin e BE-së si një zonë tranziti për kaptagon-in e prodhuar në Lindjen e Mesme./DW
