Milorad Dodik, presidenti i entitetit të dominuar nga serbët në Bosnje dhe Hercegovinë, Republika Srpska, e intensifikoi mosmarrëveshjen e tij me komunitetin ndërkombëtar më 8 Korrik duke paraqitur atë që ai e quajti një “ankesë penale” kundër përfaqësuesit të lartë të emëruar ndërkombëtarisht në Bosnje.
“Kam bërë kallëzim penal kundër [Përfaqësuesit të Lartë Christian] Schmidt në Prokurorinë Publike të Qarkut në Banja Luka sepse ai ka kohë që merret me punët e përfaqësuesit të lartë pa autorizim, për të cilin nuk ka asnjë vendim të Këshillit të Sigurimit të OKB-së. ”, tha Dodik më 8 Korrik në Twitter.
Dodik pretendoi se “me qëllimin për të shkaktuar dëme në Republikën Srpska, Schmidt paraqitet në mënyrë të rreme si një zyrtar duke e ditur se ai nuk ishte emëruar në përputhje me Aneksin 10 të Marrëveshjes së Paqes të Dejtonit.”
Sipas marrëveshjes së Dejtonit të vitit 1995, Schmidt ka fuqinë të imponojë ligje si interpretuesi përfundimtar i kushtetutës së shtetit, megjithëse vendimet e tij mund të shqyrtohen dhe vihen në dyshim nga Gjykata Kushtetuese e Bosnjës, nëse Zyra e Përfaqësuesit të Lartë (OHR) miraton.
Marrëveshja, e cila i dha fund Luftës së Bosnjës 1992-95, vendosi një sistem administrativ, sipas të cilit shteti boshnjak mbetet i ndarë midis Republika Srpska (RS) dhe Federatës Muslimane Boshnjako-Kroate, të lidhur nga një qeveri e dobët qendrore.
Udhëheqësit në entitetin Republika Srpska të Bosnjës me mbizotërim serb thonë se nuk e njohin Schmidt-in, i cili u emërua në 2021 si përfaqësues i lartë, sepse Këshilli i Sigurimit i OKB-së nuk e miratoi emërimin e tij. Kina dhe Rusia e kundërshtuan emërimin e tij sepse ai nuk u konfirmua nga këshilli, por vendet e tjera thanë se nuk kërkohej.
Dodik sulmoi gjithashtu drejtorin e Gazetës Zyrtare të Bosnjë-Hercegovinës, Dragan Prusina, dhe tha se kishte paraqitur një kallëzim penal kundër tij për publikimin e kërkuar ligjërisht të dekreteve të Zyrës së Përfaqësuesit të Lartë.
Një ditë më parë, Dodik nënshkroi në ligj ndryshimet e diskutueshme të miratuara nga Asambleja Kombëtare e Republikës Srpska që e lejojnë atë të shpërfillë vendimet e marra nga Schmidt si i dërguari ndërkombëtar. Pas veprimit, vendimet e OHR nuk publikohen më në entitetin serb të Bosnjës.
Serbët etnikë të RS kanë rezistuar për vite me radhë ndaj autoriteteve qendrore të Bosnjës, me asamblenë e entitetit që votoi më 27 Qershor për të pezulluar njohjen e çdo vendimi nga Gjykata Kushtetuese multietnike e Bosnjës.
Lëvizjet e Dodik, i cili ka udhëhequr një fushatë gjithnjë e më nxitëse për vite me radhë, erdhën një javë pasi Schmidt anuloi disa vendime të diskutueshme që kundërshtojnë një marrëveshje paqeje që i dha fund luftës civile në vend.
Schmidt më 1 Korrik u tha gazetarëve në Sarajevë se “vendimet e fundit të marra nga Asambleja e Republikës Srpska përfaqësojnë një shkelje të drejtpërdrejtë të rendit kushtetues të Bosnje dhe Hercegovinës dhe gjithashtu të marrëveshjes së paqes të Dejtonit.”
Sekretari amerikan i Shtetit Antony Blinken më 8 Korrik akuzoi Dodikun për shkelje të kushtetutës së Bosnjës dhe minim të marrëveshjes së Dejtonit.
Një javë më parë, Ambasada Britanike tha gjithashtu se mbështet veprimet e Schmidt dhe shprehu mbështetjen e përbashkët të shteteve të Kuintit p -Shtetet e Bashkuara, Britania, Gjermania, Franca dhe Italia- për Bosnjën.
Më 5 korrik, tre parlamentarë kryesorë evropianë i bënë thirrje Bashkimit Evropian që “më në fund” të vendosë sanksione ndaj Dodikut për përpjekjet e tij “për të minuar sistematikisht” Bosnje dhe Hercegovinën. Dodik tashmë është nën sanksionet e SHBA-së dhe Britanisë./REL
