Me valët e të nxehtit të verës që vazhdojnë të djegin pjesën më të madhe të botës, nuk është për t’u habitur të shohësh dhe ndjesh ndryshime në sjellje, si për të rriturit ashtu edhe për fëmijët. Kjo për shkak se truri ka një gamë shumë të ngushtë të temperaturave optimale të funksionimit. Kur truri mbinxehet, mund të çojë në shumë ndryshime fiziologjike dhe neurologjike që mund të ndikojnë në funksionin njohës, vetëdijen dhe shëndetin e përgjithshëm. Fatkeqësisht, shumica e këtyre ndryshimeve shoqërohen me humbje të kujtesës dhe ulje të fokusit dhe shprehen përmes sjelljeve të tilla si rritja e nervozizmit, agresiviteti, ankthi dhe ndjenja e ‘mjegullës së trurit’.
Ndryshimet në temperaturën e trurit tuaj mund të jenë nga burime të brendshme (ethet) ose të jashtme (moti i nxehtë). Por në të dyja rastet, me rritjen e temperaturës së trurit, rriten edhe sjelljet negative. Shkolla e Mjekësisë e Yale botoi një punim të fundit në Journal of Neural Engineering që arriti në përfundimin se “rritje të vogla të temperaturës ndërsa stimulojnë trurin mund të ndryshojnë thellësisht aktivitetin e trurit”. Një studim i vitit 2021 zbuloi gjithashtu se ndërsa temperaturat rriten mbi 75 gradë Fahrenheit, mund të vërehen ndryshime në performancën njohëse.
Periudhat më të gjata të nxehtësisë ekstreme janë potencialisht problematike pasi ndryshimet në kiminë e trurit mund të shkaktojnë që neuronet ose të ndezin shumë shpejt ose shumë ngadalë, ndonjëherë edhe të “heshtin”, gjë që mund të ndikojë në mënyrën se si një person mendon, kujton, ndihet dhe fle. Kjo, nga ana tjetër, mund ta bëjë dikë më të lodhur, të mbingarkuar, agresiv dhe nervoz, dhe mund të largojë më tej energjinë nga truri dhe trupi, duke na bërë të ndihemi edhe më keq.
Pra, çfarë ndodh saktësisht me trurin kur ai mbinxehet? Disa gjëra të ndërlidhura duket se ndodhin menjëherë:
- Çekuilibri i neurotransmetuesve: Neurotransmetuesit janë kimikate që transmetojnë sinjale midis qelizave nervore. Mbinxehja mund të prishë ekuilibrin e neurotransmetuesve në tru. Një çekuilibër në neurotransmetuesit mund të ndikojë në disponimin, njohjen dhe sjelljen dhe mund të çojë në simptoma të tilla si konfuzion, nervozizëm dhe vështirësi në përqendrim.
- Çekuilibri i elektroliteve: Mbinxehja mund të shkaktojë që trupi të humbasë elektrolitet përmes djersitjes. Elektrolitet janë thelbësore për ruajtjen e funksionit të duhur nervor, tkurrjen e muskujve dhe ekuilibrin e lëngjeve. Një çekuilibër elektrolitik mund të rezultojë në ngërçe të muskujve, dobësi dhe në raste të rënda, madje edhe konfiskime.
- Funksioni konjitiv i dëmtuar: Temperaturat e larta mund të dëmtojnë funksionin njohës dhe vendimmarrjen. Studimet kanë treguar se detyrat që kërkojnë vëmendje, kujtesë dhe arsyetim mund të ndikohen negativisht kur truri mbinxehet. Kjo mund të çojë në ulje të performancës.
- Rreziku i goditjes nga nxehtësia: Në raste ekstreme, mbinxehja e zgjatur mund të çojë në goditje nga nxehtësia, një gjendje kërcënuese për jetën. Goditja e nxehtësisë ndodh kur temperatura bazë e trupit rritet në nivele të rrezikshme, duke çuar në konfuzion, humbje të vetëdijes, konvulsione dhe madje edhe koma. Goditja nga nxehtësia mund të shkaktojë dëmtim të përhershëm të trurit nëse nuk trajtohet menjëherë.
- Nivelet e reduktuara të oksigjenit në gjak: Mbinxehja ndonjëherë mund të shkaktojë frymëmarrje të cekët dhe të shpejtë, gjë që mund të rezultojë në ulje të niveleve të oksigjenit në gjak. Nivelet më të ulëta të oksigjenit mund të dëmtojnë funksionin e trurit dhe të kontribuojnë në ndjenjat e konfuzionit dhe çorientimit.
- Inflamacioni: Temperatura e ngritur e trupit mund të shkaktojë një përgjigje inflamatore në trup, duke përfshirë trurin. Inflamacioni në tru mund të kontribuojë potencialisht në çrregullime neurologjike dhe të ndikojë në funksionin njohës.
- Rritja e fluksit të gjakut -3.3%: Një nga përgjigjet fillestare ndaj mbinxehjes është rritja e rrjedhjes së gjakut në tru. Kjo është përpjekja e trupit për të ftohur trurin dhe për të ruajtur temperaturën e tij normale. Megjithatë, rrjedhja e tepërt e gjakut ndonjëherë mund të çojë në ënjtje dhe rritje të presionit brenda kafkës, duke shkaktuar potencialisht dhimbje koke, marramendje dhe madje edhe të fikët.
- Ndikimi në barrierën gjaku-tru: Barriera gjak-tru është një shtresë mbrojtëse që rregullon kalimin e substancave midis qarkullimit të gjakut dhe trurit. Mbinxehja dhe inflamacioni mund të komprometojnë integritetin e barrierës gjaku-tru, duke lejuar potencialisht substanca të dëmshme të hyjnë në tru dhe të shkaktojnë dëme.
Nëse e gjeni veten duke filluar të ndjeni efektet e motit aktual, është thelbësore të ndërmerrni hapa të menjëhershëm për t’u qetësuar dhe për të shmangur mbinxehjen. Këtu janë disa mënyra për të ndihmuar në uljen e temperaturës së trurit dhe trupit tonë:
- Qëndroni mirë të hidratuar: Pirja e shumë ujë mund të ndihmojë në mbajtjen e trupit dhe trurit në ekuilibër. Thithja e akullit kur ndiheni shumë ngrohtë mund të ndihmojë gjithashtu në hidratimin dhe ftohjen e shpejtë të trupit.
- Qëndroni në (ose kërkoni) mjedise më të freskëta: Nëse është e mundur të qëndroni në shtëpi dhe të mbani ajrin në hapësirën tuaj të freskët, bëjeni këtë. Kur kjo nuk është e mundur, përpiquni të kaloni sa më shumë kohë në zona me temperatura të ftohta. Kjo përfshin mbrëmjet dhe natën. Mjediset me ventilatorë dhe ajër të kondicionuar janë më të mirat.
- Merrni një dush të ftohtë ose një banjë me akull: Edhe një deri në tre minuta në ujë të freskët mund të ndihmojë në uljen e temperaturës.
- Mbani fëmijët të ushqyer mirë dhe të angazhuar: Fëmijët shpesh kanë nevojë për vëmendje shtesë për të parandaluar mbinxehjen. Përveç rekomandimeve të mësipërme, është e rëndësishme të siguroheni që fëmijët të marrin lëndët ushqyese që u nevojiten çdo ditë. Kjo do të thotë të ushqehen trupat dhe mendjet e tyre për t’i ndihmuar ata të kapërcejnë stresorët e nxehtësisë. Lojërat e brendshme dhe leximi janë mënyra të shkëlqyera për t’i mbajtur ata të angazhuar, por të freskët.
/ SCAN
